Nieletni wyrobnicy to właściwie nieadekwatne tłumaczenie szwajcarskiego terminu „Verdingkinder“. Chodzi tu o ciemną kartę w historii Szwajcarii, która aktualnie jest bardzo nagłaśniana.
Do roku 1960 egzystował w Szwajcarii zwyczaj, którego ofiarą padły setki tysięcy dzieci.
Najczęściej objęte nim były dzieci nieślubne, sieroty i dzieci z rodzin rozwiedzionych. W latach 1800 do 1950 odbierano takie dzieci rodzinom i wystawiano je na licytację dla zainteresowanych. Aż do XX. wieku przetarg odbywał się na specjalnym targowisku (Verdingmarkt). Z licytacji zwycięsko wychodziła rodzina, która domagała się od gminy najmniejszych diet wyżywieniowych dla dziecka. W niektórych gminach politycznych zwyczaj ten był praktykowany nawet po roku 1950. Ofiary = dzieci opisują, że „były obmacywane jak bydło“. W innych gminach losowanie decydowało o przydzieleniu dzieci zamożniejszym rodzinom, które zmuszone były wylosowane dzieci przyjąć, nawet gdy się o nie nie ubiegały.
Dzieci lądowały najczęściej u chłopów na gospodarstwach rolnych, gdzie były traktowane jak własność i zmuszane do wykonywania ciężkiej pracy fizycznej bez zarobku, czy jakiegokolwiek kieszonkowego. Świadkowie donoszą, że dzieci były często wykorzystywane, głodzone, poniżane i niejednokrotnie gwałcone. Niejedno straciło życie.
Molestowanie tych dzieci w niesłychanie rzadkich przypadkach było karane prawnie. Jeśli urzędowo potwierdzono fakt istnienia wykroczenia – karą była co najwyżej odmowa przydzielenia „rodzinie zastępczej“ nowych dzieci przez następne pięć lat.
de.wikipedia.org
Aktualna wystawa – „Nieletni wyrobnicy mówią – Zrabowane dzieciństwo“
Wystawa próbuje ocalić ten ciemny rozdział szwajcarskiej historii od pójścia w zapomnienie. Udziela głosu byłym dzieciom-wyrobnikom i wychowankom przytułków na terenie Szwajcarii niemieckiej i francuskiej. W nagraniach akustycznych opowiadają one o swoim życiu i o próbie dawania sobie rady z przeszłością. Nagrania wybrano spośród 300 przeprowadzonych wywiadów. Dodatkowe informacje uzupełniaję tę wystawę objazdową, która już od 2009 roku eksponowana jest w Szwajcarii w sześciu rozmaitych miejscach. Od 8 listopada 2011 do 1 kwietnia 2012 mieści się w budynku szkoly Kern w okręgu 4 w Zurychu.
Film – „Nieletni wyrobnik (Verdingbub)“
bazuje na 100‘000 realnych faktów. Nakręcony przez Markusa Imboden. Aktualnie w kinach.
Książki
na ten sam temat:
Lotti Wohlwend, Arthur Honegger: Gestohlene Seelen. Verdingkinder in der Schweiz, 4. Auflage. Huber, Frauenfeld 2006 (Erstausgabe 2004), ISBN 978-3-7193-1365-4 (Takze w wydawnictwie Weltbild-Verlag, Informacje pod http://www.verdingkind.ch)
(tłum wł.)